Afgelopen zaterdag was ik weer bij de rivierzijde. Ik liep langs de tarotkaartlezers en ze groeten mij met een brede glimlach op hun gezicht. veel Cambodjanen komen naar deze tarotkaartlezers om antwoorden te krijgen voor beslissingen die zij moeten maken. Het was nog rustig dus ik groette één van de vrouwen en ze herkende mij en groette mij enthousiast terug en nodigde mij uit bij haar te komen zitten.
Ze vertelde mij dat ze al 30 jaar lang tarotkaarten leest en daarmee haar inkomen verdient. Ze vertelde over haar kinderen en over haar man die haar verlaten had. Vervolgens vroeg ze mij of ik ergens in geloof, een open deur! dacht ik direct! Ik vertelde haar over de God die ik dien en Zijn Zoon die mij vrijgekocht heeft waardoor ik eeuwig leven mag hebben. Ze zei dat ze Jezus ook kent en dat ze ook in Hem gelooft en dat ze eigenlijk in alle goden gelooft. Heel veel Cambodjanen leven op deze manier, dit maakt het vaak erg moeilijk om verder te komen in een gesprek.
Overal waar ik ga, draag ik echter kleine hand-out boekjes bij mij met daarin de belangrijkste Bijbelverzen in het Khmer en uiteindelijk gaf ik haar zo’n boekje en ze opende het en begon hardop te lezen, ondertussen bad ik tot God: openbaar Uzelf Heer!
Op hetzelfde moment werd de lucht zwart en stak er een wind op die haar parasol en die van anderen liet omvallen en alle kaarten van de tafel afblies. Ik hielp de vrouw haar spulletjes terug te halen en bad zachtjes verder. Zo onverwacht als dat de storm opstak, net zo onverwacht kwam de zon door en was het weer kalm. De vrouw was verbaast, waar kwam dit vandaan? Ik moedigde de vrouw aan om meer in het boekje te lezen en een andere terrotkaartlezer vroeg of zij er ook één mocht hebben, natuurlijk!
Gezichtsmaskers zijn er in Cambodja altijd al geweest. Ik kwam laatst een foto tegen uit 2018 en daarop droeg ik een gezichtsmasker. Er was nog geen Covid. Toen was het tegen de vele uitlaatgassen en het stof in Phnom Penh. Sinds Covid zijn de maskers helemaal niet meer uit het straatbeeld weg te denken.
Ook op mijn werk zijn maskers verplicht. Tijdens de wekelijkse ontmoetingen met de opa’s en oma’s van de kinderen, geeft een collega de instructie om maskers te dragen.
Mondkapjes zijn overal in soorten en maten te koop
Op een keer heeft één man geen masker bij zich. Een vrouw uit de groep tovert een gebruikt masker uit haar tasje, klopt het stof eraf en reikt het de man aan. De man neemt het masker met een wat verbaasde uitdrukking op zijn gezicht aan. Hij legt het masker naast zich neer, en dat begrijp ik wel.
Mijn collega zegt er verder niks meer over. Voor deze ene keer mag deze man zonder mondkapje blijven zitten.
Tja, de meningen over het gebruik van mondkapjes zijn zeer verdeeld. Maar een gebruikt mondkapje van iemand anders opdoen, is denk ik zeker geen goed idee!
Wanneer ik naar de markt of ergens anders naar toe ga, draag ik altijd een mondmasker – dat wordt van mij verwacht. Maar wanneer ik aan het hardlopen of badmintonnen ben, houd ik mijn masker liever thuis, of draag ik hem voor de zekerheid bij me als “armband”.
Veel Cambodjanen echter, zullen nooit meer van hun mondkapje af willen. Zelfs niet nu de overheid de regels heeft versoepeld.
Mijn badmintonmaatje draagt ook geen masker meer tijden het badmintonnen. Tijdens het feest voor de doden was hij in de tempel geweest om zijn voorouders te vereren. Ik vroeg hem hoeveel mensen er in de tempel waren, “heel veel” antwoordde hij. “Was u niet bang voor Covid?”, vroeg ik. “Nee” zei hij “want ik had een masker”. Ook is hij minder bang sinds hij 4 maanden geleden een inenting tegen Covid heeft gekregen.
Mondkapjes over de neus, onder de neus, of onder de kin. Ze zijn niet meer uit het Cambodjaanse straatbeeld weg te denken
Hallo daar! Ik hoop dat het goed gaat met jullie en dat de eerste weken van dit nieuwe jaar goed zijn begonnen voor jullie!
Van een vaste sponsor ontving ik een extra gift om te gebruiken voor de kinderen in het project waarmee ik werk. De sponsor wilde graag iets extra’s doen voor de kinderen, SUPER! Het is tegenovergesteld aan kinderen in rijkere landen, maar waar Cambodjaanse kinderen het meest blij van worden is de mogelijkheid om te leren, en dus hebben we mede dankzij deze gift nieuwe schooluniformen, tassen, pennen en alles wat nodig is voor school kunnen kopen. De kinderen, hun ouders en wij zijn ontzettend dankbaar!
In dit filmpje zie je de ouders die de spullen in ontvangst nemen.
Op de foto’s zie je Vireak en Reaksa. Sinds 4 maanden geef ik hen 5 dagen in de week Engelse taalles. Bijna 3 jaar geleden zijn zij hun moeder verloren aan kanker en sindsdien voedt hun vader hen, met hulp van vrienden en hun oma, op. Ontzettend bijzonder om te zien hoe Cambodjanen elkaar helpen en hoe zij, op uitzonderingen na, nooit alleen komen te staan.
Omdat de scholen in Cambodja anderhalf jaar geleden gesloten werden, is Vireak slechts een paar weken naar school geweest. Na de sluiting van school had hij online verder moeten gaan, maar zijn vader heeft hier geen tijd voor, omdat hij zo’n 60 uur per week werkt. De kinderen hebben bijna 2 jaar lang niets gedaan en hebben dus een behoorlijke achterstand.
Sinds afgelopen maandag staat Vireak ingeschreven bij een nieuwe basisschool, want de school waar hij naartoe ging, kon zijn vader niet meer betalen. Mijn oude buurvrouw, de moeder van Darin, vertelde hem over de basisschool en nu gaat Vireak daar naartoe.
Vader heeft mij aan het begin gezegd zijn kinderen niet over Jezus te vertellen, omdat hij hen alleen met een boeddhistische achtergrond op wilt voeden. Wonder boven wonder is deze school een Christelijke school!
Ik vind het zo fijn om Vireak en Reaksa te onderwijzen! Ook komt het zo nu en dan voor dat zij niet geconcentreerd zijn en afgeleid worden door andere gedachten. Soms zijn het herinneringen aan hun moeder. Dan praten zij ineens honderduit over haar en over de laatste herinneringen die zij aan haar hebben in het ziekenhuis. Dan pas ik mijn les aan en laat ik ze hun gedachten en emoties uiten door ze bijvoorbeeld een tekening op het schoolbord te laten maken. Zij zijn altijd blij als teacher weer komt en ik ben net zo blij om hun weer te zien!
Wil je bidden voor deze 2 twee kinderen en hun vader?
De afgelopen maanden ben ik steeds meer geaccepteerd en verwelkomd in het leven van mijn badmintontegenstander en zijn vrouw en dochter.
Gisteren had ik een heel mooi gesprek met hen over de overeenkomsten en verschillen in ons geloof. We hadden het over de liefde die uitgaat van het boeddhistische geloof en hij vertelde mij over de goede daden die hij als Boeddhist moet doen, om daardoor niet terug te keren in het volgende leven als een hond, kat of erger.
Ik mocht hen vertellen over de vrijheid die ik als Christen heb dankzij het offer van Jezus aan het kruis en dat Hij ook voor hen is gestorven. Het is zo fijn om dit alles in het Khmer te kunnen doen, want hoewel hij twee talen – Chinees en Khmer – beheerst, spreekt hij geen woord Engels.
Wil je bidden voor deze man en voor zijn vrouw die al jaren het meest van haar tijd in bed ligt en soms in een rolstoel naar buiten komt. Door artritis heeft ze heel veel pijn aan haar benen.
Denk aan Halloween, maar dan net even anders. Mensen in Cambodja weten dat het geestenrijk echt is, het is in de cultuur verweven. Zij zien dingen, die wij als (nuchtere) westerlingen niet zien. Tijdens het pchumben festival, worden geesten van voorouders in het dodenrijk aangeroepen en gevoed. Maar ze vergissen zich en roepen in werkelijkheid demonen aan.
Door gesprekken met Cambodjanen en wat research op internet kwam ik veel te weten over dit feest;
Pchum Ben is een feestdag in Cambodja die volgt op de periode die ‘Vassa’ wordt genoemd, een soort ‘boeddhistische vastentijd’, en wordt al langer met grote toewijding door het Khmer-volk gehouden dan iemand zich kan herinneren.
In wezen is Pchum Ben een tijd om te onthouden, te vereren en voedseloffers te presenteren aan iemands overleden familieleden. Voorouders worden geëerd tot zeven generaties terug, en er worden ook offers gebracht voor degenen zonder levende afstammelingen of in plaats van degenen die de ceremonies niet konden bijwonen. Feestvierders staan ’s morgens vroeg op om rijstballen en andere etenswaren te koken, die ze naar de monniken in tempels en pagodes brengen. De monniken zingen de hele nacht sutta’s (boeddhistische geschriften) zonder te slapen, en voeren vervolgens de kleurrijke en complexe voedselofferingsceremonies uit. Sommige Khmer geven het voedsel aan de priesters, terwijl anderen het bij pagodas achterlaten voor hun overleden familieleden om te eten. De eerste veertien dagen worden veel offers gebracht, maar de laatste, vijftiende dag, is het grote hoogtepunt van de hele periode.
Pchum Ben is ook de tijd waarin de “poorten van de hel” verondersteld worden te openen en degenen die daar gevangen zitten naar buiten te laten om naar het land van de levenden te reizen om voedsel van hun familieleden te ontvangen. Sommige worden slechts tijdelijk uitgelaten, terwijl andere naar verwachting blijvende verlichting krijgen. Aanbieders geloven dat ze verdiensten ontvangen door de doden te helpen en zegeningen van hen ontvangen, maar ook vloeken als ze falen in hun familiale plicht.
Cambodjanen uit het hele land reizen naar hun familie in hun geboorte provincies voor Pchum Ben, en er zijn ceremonies in veel steden en dorpen. De meeste ceremonies omvatten diensten rond tempels en menigten die buiten wachten met aangestoken wierook in de hand terwijl de monniken binnen rituelen uitvoeren. Er zijn ook symbolische gebeurtenissen waarbij vijf hopen zand of rijst worden gevormd en versierd in een poging om naar de berg Meru te wijzen, waar verschillende boeddhistische goden zouden wonen. Tijdens deze weken ervaar ik zelf heel sterk dat er een strijd gaande is in de geestelijke gewesten, ook vorig jaar had ik exact hetzelfde bedrukkende gevoel en was er veel gaande in mijn eigen gedachten. Ook mijn twee leerlingen, waren vorige week in één keer zo anders en afstandig naar mij toe. Licht en duister gaat niet samen, God zij dank mogen wij als Christenen weten dat het licht al reeds heeft overwonnen en mogen we Zijn licht blijven uitdelen!
Voor Cambodjanen is de geestelijke wereld een hele reëele wereld. Zo was ik een half jaar geleden met mijn overbuurmeisje naar haar tempel toe en liet ze mij de graven van haar opa en oma zien. Ik zag dat ze veranderde toen we daar waren, ze werd stil en trok zich terug en later vertelde ze mij dat ze boze geesten had gezien. Ik had niets gezien, behalve een aantal graven…
Wil je deze week bidden voor de Christelijke Cambodjaanse bevolking en in het bijzonder voor het gezin waarbij ik in huis woon die deze week ook in hun geboorte provincie, bij hun boeddhistische familie is en ook voor mij?
In Nederland is de zomer weer voorbij! Hopelijk hebben jullie genoten! Wist je dat het kraanwater in Cambodja niet drinkbaar is? De meeste mensen kopen daarom grote plastic jerrycans met water. Daarin zit 20 liter gezuiverd drinkwater.
In het begin gebruikte ik deze jerrycans ook. Met 1 jerrycan deed ik ongeveer 6 dagen. Ik moest er altijd 3 trappen mee omhoog sjouwen, maar al snel ontdekte ik een waterfilter in een winkelcentrum. Dat scheelt een heleboel gesjouw en is uiteindelijk ook milieuvriendelijker en goedkoper!
Het is een behoorlijke rit vanaf mijn huis (40 minuten), maar als ik in de buurt van Tuol Tompong moet zijn, lunch ik meestal bij Indy House. Heerlijke sappige kipfilet met salade en frietjes…
Zo’n 2 maanden geleden was er een nieuwe serveerster; een 60-jarige alleenstaande vrouw zonder kinderen, die dankzij haar baantje iedere dag kan overleven. Vanaf de eerste seconde hadden we een speciale band met elkaar. Toen ik daar gisteren weer aankwam, liep ze snel naar me toe en gaf me (niet echt corona proof maar heel erg welkom) een hele dikke knuffel en vertelde ze me dat ze me zo erg had gemist.
Sinds januari hebben we nieuwe buren. Een paar mannen van rond de 25 jaar waren een aantal dagen spullen aan het verhuizen naar het huis hiernaast, dus dacht ik dat ze hier kwamen wonen. We maakten kennis maar daarna zag ik de mannen haast niet meer. In februari liep er tot mijn verbazing een hondenpup bij hen boven op het dak. De meiden hier in huis en ik waren op slag verliefd en dagelijks waren we even op het dak te vinden bij de pup. Een maand later was er nog een tweede pup! Dubbele pret zou je zeggen…
Maar toen ontstonden er problemen. Deze schattige pups werden maar één keer per dag uitgelaten en veel van hun behoeften deden ze op het dak. Toen ze klein waren was dit nog niet zo’n heel groot probleem, maar je weet: hoe groter de hond………… En daarbij komt, dat de buren de poep al snel niet meer opruimden en dus was de stank niet meer te houden. Super sneu voor die hondjes, maar ook voor ons en voor mij, want ik hing mijn was altijd te drogen op het dak!
Ik vroeg aan de vader van het gezin – waarbij ik in woon – of ik er iets van mocht zeggen, maar hij zei dat hij geen problemen wilde hebben met de buren en de vrede wilde bewaren. Toen de stank hem ook teveel werd gaf hij mij uiteindelijk toch toestemming om er wat van te zeggen. Dat deed ik dan ook graag. Ik vroeg aan de buurmannen of zij de poep op wilde ruimen en of ik hen misschien kon helpen door de honden eens per dag uit te laten. Mijn eerste vraag bracht hen iets in verlegenheid en ze vertelden mij dat honden in Cambodja anders gezien worden dan in het westen. Het is hier heel normaal om je hond te verwaarlozen (hoewel er natuurlijk ook uitzonderingen zijn.) Desalniettemin lieten ze een schoonmaakster alle poep op het dak opruimen. Mijn tweede vraag sloegen ze, ook nadat ik het een aantal keren aanbood en zei dat ik het met heel veel liefde zou willen doen, af.
Op een avond kwam de oudste dochter naar mij toe en ze vroeg mij of ik hoorde wat zij hoorde. Ik zette het geluid van mijn muziek stil en luisterde en hoorde het inderdaad ook: hondengejank en geschreeuw van één van de buurmannen. Ik liep naar boven en opende de deur. Toen zag ik dat één van de buurmannen van mij schrok en een stok weglegde. De oudste pup zat in elkaar gedoken in een hoek van het dak. De man keek mij even aan en ging snel naar binnen. De volgende dag zag ik dat de pup mank liep door de klappen die hij had gekregen. Enorm sneu!
Des te meer mensen ik hier spreek over het houden van dieren, des te meer ik mij besef dat het normaal is voor veel Cambodjanen om hun honden en andere dieren te verwaarlozen.
5 jaar geleden kwam ik ’s avonds op de markt eens de volgende kraam tegen:
Toen ik aan mijn buurvrouw vroeg of zij hondenvlees eet, vertelde ze mij dat honden vlees heerlijk is en ook vertelde ze mij dat de hondenvleesverkopers vlakbij mijn huis zijn…….
